In het vorige hoofdstuk: "Aan de slag" namen we de installatie van het programma onder handen en de procedure: "Een nieuwe partituur maken".
Dit hoofdstuk beschrijft de algemene methoden voor interactie met de partituur.
Vele componenten van de partituur kunnen gewijzigd worden in de Bewerkingsmodus.
Voor de Tekstbewerkingsmodus, zie Tekst bewerken.
Lijnen en verwante elementen, zoals Legatobogen, Arpeggios en Haken, vertonen "handgrepen" in de bewerkingsmodus waarmee je de vorm kunt aanpassen, hetzij met toetsenbord commando's, hetzij door te slepen met de muis.
Legatoboog in bewerkingsmodus:
Beschikbare toetsenbordcommando’s:
Als je, om wat voor reden dan ook, de positie van een noot handmatig wilt verschuiven naar links of naar rechts zet deze dan eerst in de bewerkingsmodus zoals hierboven beschreven en gebruik de pijltjestoetsen.
Als alternatief kun je in de weergave Instellingenoverzicht "Horizontale verschuiving" gebruiken. Je hoeft dan niet over te schakelen naar de bewerkingsmodus.
Opgemerkt dient te worden dat de stok in de bewerkingsmodus niet horizontaal verplaatst kan worden. U kunt wel de lengte aanpassen. Om de horizontale positie aan te passen moet je de weergave Instellingenoverzicht gebruiken.
Een palet is een plaats die een groep gerelateerde muzieksymbolen bevat. Een collectie van paletten wordt een werkruimte genoemd en deze bevindt zich standaard aan de linkerzijde van het scherm. Het kan worden losgekoppeld, groter/kleiner worden gemaakt en worden versleept naar iedere gewenste locatie. Het kan ook aan de rechterzijde van het scherm worden geplaatst waarbij de gehele lengte kan worden gebruikt of de halve lengte waarmee het de ruimte kan delen met het Instellingenoverzicht.
MuseScore heeft twee vooraf ingestelde werkruimtes: Basis (de standaard met minder paletten en minder opties in ieder palet) en Geavanceerd (zie → hieronder). Je kunt ook je eigen werkruimte maken.
Je kunt het palet weergeven/verbergen door te kiezen: Weergave → Paletten of je gebruikt de sneltoets F9 (Mac: fn+F9).
Klik op de titel van een palet om de inhoud zichtbaar te maken. De symbolen kunnen vanuit het palet worden toegevoegd aan de partituur door:
Bijvoorbeeld: je kunt snel een tenuto (—) toevoegen aan een groep noten:
Om andere muziek symbolen toe te voegen aan een palet, zie Eigen palet.
Werkruimtes zijn een set van paletten.
MuseScore bevat twee vooraf ingestelde werkruimtes - Geavanceerd en Basis (de laatste is een uitgeklede versie van de eerst genoemde met minder paletten en minder symbolen). Kies een van beide met de keuze-lijst aan de onderkant van het scherm onder de paletten zelf.
Je kunt een eigen werkruimte maken door eerst de gewenste werkruimte te selecteren waarop je eigen werkruimte moet worden gebaseerd en dan te klikken op + knop en de naam voor de nieuwe werkruimte in te voeren. Als basis voor de nieuwe werkruimte wordt de werkruimte die was geladen bij het klikken op de +. Hierna kunt u de paletten en symbolen in deze werkruimte zelf aanpassen.
In een eigen werkruimte kun je, door met rechts te klikken op de naam van een palet, het volgende doen:
*.mpal
)*.mpal
)De uitgebreide Geavanceerde werkruimte bevat de volgende paletten:
Symbolen die je niet kunt vinden in de paletten van de geavanceerde werkruimte, kunt u wellicht vinden in het Hoofdpalet door op Z te drukken (op het toetsenbord) of door Shift+F9 te drukken.
Voor de meeste elementen zijn er geavanceerde opties beschikbaar die benaderd kunnen worden door er met rechts op te klikken (ook wel bekend als secondaire klik) en er zijn ook eigenschappen die zichtbaar worden gemaakt in het Instellingenoverzicht venster en die daar ook in gewijzigd kunnen worden.
Het Instellingenoverzicht venster wordt standaard aan de rechterzijde van het scherm weergegeven. Om het Instellingenoverzicht venster wel of niet weer te geven ga je naar het Weergave menu en plaats of verwijder je het vinkje bij Instellingenoverzicht of gebruik je de snelkoppeling F8 (Mac: fn+F8).
Zodra een element geselecteerd is worden de eigenschappen zichtbaar in het Instellingenoverzicht venster en kunnen deze worden aangepast. Zo goed als alle elementen op de pagina kunnen op deze manier worden geselecteerd en bewerkt - noten, tekst, maatstrepen, articulaties, etc. Een groep van elementen kan worden geselecteerd en gelijktijdig worden aangepast. Indien de geselecteerde objecten verschillende types zijn dan worden alleen de gemeenschappelijke eigenschappen van deze objecten weergegeven die kunnen worden aangepast.
Er zijn verschillende optie beschikbaar in de diverse categorieën van het Instellingenoverzicht venster.
Element heeft de volgende mogelijkheden: Zichtbaar, Kleur en Horizontale/Verticale correctie instelling.
Zichtbaar is een algemeen gebruikte eigenschap die je instaat stelt om de meeste element te onzichtbaar te maken. Indien Zichtbaar niet is aangevinkt, dan wordt het element in grijs weergegeven in MuseScore om aan te geven dat deze onzichtbaar zijn en niet worden afgedrukt of worden weergegeven in een geëxporteerd PDF of afbeelding. (Opmerking: met Weergave → Laat onzichtbare objecten zien
, is het mogelijk om onzichtbare elementen volledig onzichtbaar te maken, zowel op het scherm als bij het afdrukken.) Je kunt ook de zichtbaarheid van de geselecteerde elementen wisselen (wisselen tussen zichtbaar en onzichtbaar) met de toetsenbord snelkoppeling V.
Kleur laat je de kleur kiezen voor het element. Het element blijft deze kleur behouden bij het afdrukken en exporteren.
Horizontale correctie instelling en Verticale correctie instelling laten je de exacte plaats van een element bewerken door het invoeren van exacte waarden voor de correctie vanaf de standaard positie in een X/Y coördinaten vlak.
Andere categorieën worden alleen weergegeven in specifieke gevallen, zoals Maatstreep, dat alleen aanwezig is indien een maatstreep is geselecteerd.
Sommige elementen kunnen een relatie hebben met andere elementen. Een voorbeeld hiervan is een geselecteerde noot die een punt en waardestreep heeft, zoals de geselecteerde E in deze afbeelding:
Diverse verschillende categorieën met opties gerelateerd aan de noot worden zichtbaar in het Instellingenoverzicht venster, inclusief Akkoord, Noot en Segment. Merk op dat je ook toegang hebt tot andere opties voor gerelateerde elementen onderaan in het venster, inclusief Stok en in dit voorbeeld Waardestreep en Punt.
Indien je een maat selecteert, dan laat het Instellingenoverzicht venster alleen die opties zien die algemeen zijn voor iedere noot in die maat: Zichtbaar en Kleur. Om de eigenschappen van de maat zelf te bewerken klik je met rechts op een leeg gedeelte van de maat en selecteer je "Maat-eigenschappen" zoals hieronder zichtbaar is.
Wanneer er verschillende elementen zijn geselecteerd en er zijn verschillende waarden voor een bepaalde eigenschap, dan worden deze in het blauw weergegeven. Als je deze eigenschap aanpast, dan wordt dit aangepast voor alle geselecteerde elementen.
Om de eigenschappen van een maat aan te passen klik je met rechts op een leeg gedeelte van de maat en kies je "Maat-eigenschappen".
Vanuit het maat-eigenschappen venster kun je naar de vorige of volgende verplaatsen via de knoppen onderaan het venster: NOT FOUND: Previous:Next Buttons.png (merk op dat terwijl het venster wel wijzigt, de zichtbaar geselecteerde maat in de partituur niet wijzigt. Let hier goed op). Voor meer details, zie Maat-eigenschappen.
Notenbalk-eigenschappen zijn ook toegankelijk door met rechts te klikken op een maat of door met rechts te klikken op de naam van een instrument.
Notenbalk-eigenschappen bevat zowel een Notenbalk-eigenschappen sectie als een Partij-eigenschappen sectie:
Notenbalk opties omvatten kleur, aantal lijnen, afstand tussen de lijnen, verberg opties, notenbalk schaal en zo verder.
Partij opties omvatten instrumentnaam, partijnaam (gebruikt bij het partijen maken), speel transpositie en toonhoogte bereik.
Zie Tekst-eigenschappen.
Bijlage | Grootte |
---|---|
Note inspector.jpg | 67.14 KB |
Staffproperties.jpg | 91.41 KB |
Buttonstaffproperties.jpg | 1.03 KB |
Staffproperties2ndaccess.jpg | 22.51 KB |
View_en.png | 25.03 KB |
Note inspector.png | 133.85 KB |
Measure Properties 1.png | 53.21 KB |
notes.png | 2.65 KB |
inspector_select.png | 3.25 KB |
Barline inspector.png | 10.85 KB |
Measure Properties 2.png | 60.54 KB |
inspector-top-bar.jpg | 3.08 KB |
Previous_Next_Buttons.png | 7.36 KB |
Staff_Properties_en.png | 30.14 KB |
clef_inspector.png | 2.09 KB |
Om een lege maat achteraan de partituur toe te voegen druk je op Ctrl+B (Mac: ⌘+B)
of kies: Voeg toe → Maten → Voeg één maat toe.
Om meerdere lege maten achteraan de partituur toe te voegen druk je op Alt+Shift+B (Mac: Option+Shift+B) of kies: Voeg toe → Maten → Voeg maten toe....
Om een lege maat in te voegen in de partituur selecteer je een maat en druk: Ins of kies Voeg toe → Maten → Voeg één maat in.
Om meerdere lege maten in te voegen druk je op Ctrl+Ins of kies: Voeg toe → Maten → Voeg maten in....
Selecteer een maat en druk op Ctrl+Del (Mac: Fn+⌘+Del).
Om de maat-eigenschappen te wijzigen: rechtsklik op een lege plek in de maat en kies: Maat-eigenschappen...:
In de onderstaande figuur heeft de opmaat een nominale duur van 4/4 maar een werkelijke duur van 1/4. Voor de middelste maten zijn nominale duur en werkelijke duur gelijk (4/4). De complementaire maat achteraan heeft een nominale duur van 4/4 maar een werkelijke duur van 3/4:
Meermaatsrusten worden automatisch afgebroken op belangrijke plaatsen, zoals herhalingstekens, maatsoort veranderingen, dubbele maatstrepen, onregelmatige maten, enz.
De standaard voor partituren is uit, voor partijen is aan.
MuseScore nummert automatisch de eerste maat van elk systeem (behalve maat nummer 1), maar aanpassingen zijn mogelijk.
Kies: Stijl → Algemeen...Koptekst, voettekst, nummers
Markeer het selectievakje "Maatnummers" om de automatische nummering aan te zetten
Markeer “Laat eerste zien” als u wilt dat het eerste maat nummer ook zichtbaar is.
Markeer “Alle notenbalken” als je iedere notenbalk wilt nummeren. Anders wordt alleen de eerste notenbalk van elk systeem genummerd.
Kies "Elk systeem" als je alle systemen wilt nummeren of "Interval".
In het laatste geval: specifieer de lengte van het interval.
Bijvoorbeeld:
1: alle maten worden genummerd
5: nummering om de vijf maten.
Met deze nieuwe optie kun je maten splitsen en samenvoegen. Eventuele waardestrepen en de maateigenschappen worden automatisch aangepast.
Samenvoegen
Opmerking: Alle notenbalken van het systeem worden samengevoegd op dezelfde plaats.
Splitsen
Opmerking: Alle notenbalken van het systeem worden gesplitst op dezelfde plaats.
Met stemmen kunnen er meerdere noten in één notenbalk staan die op hetzelfde moment beginnen maar een verschillende duur hebben. In andere muzieknotatie software worden stemmen ook wel "lagen" genoemd.
In een meerstemmige maat heeft stem 1 gewoonlijk de stokken naar boven (bovenstem) en stem 2 de stokken naar beneden (onderstem).
Start met het invoeren van de bovenstem (de noten met de stokken omhoog in het beeld hierboven). Tijdens het invoeren kunnen sommige noten de stokken naar beneden hebben, deze worden automatisch omgedraaid zodra de tweede stem wordt toegevoegd.
Als je een toetsenbord (computer of MIDI) om de noten in te voeren, dan gebruik je de ← toets om de cursor terug te plaatsen aan het begin van de notenbalk (of maat). Als je gebruikt maakt van de muis om de noten in te voeren dan is dit niet nodig.
Klik op de "Stem 2" knop (aan de rechterzijde in de werkbalk).
Voer alle noten in voor de onderstem (de noten met de stokken naar beneden). Zodra je klaar bent dan ziet kan het er als volgt uitzien:
Merk op dat Noteninvoermodus aan moet staan om een andere stem te selecteren.
Alleen de rusten van de stemmen 2, 3 en 4 kunnen worden verwijderd, die van de hoofd stem (1 - blauw) kunnen worden verborgen.
Om een rust te verbergen selecteer je de rust en toets je de V of verwijder je het vinkje bij "Zichtbaar" bij de Instellingenoverzicht, deze kan worden aangezet vanuit het Weergave menu of met de snelkoppeling F8 (Mac: fn+F8). Als je Laat onzichtbare objecten zien in het Weergave menu aan hebt staan, dan is de rust nog steeds in het grijs zichtbaar op het scherm. De verborgen rust is niet zichtbaar bij het afdrukken of exporteren als PDF, PNG, SVG, etc.
Let op: De selectie kan noten bevatten van meerdere stemmen, maar slechts twee worden er gelijktijdig aangepast.
Kopiëren en plakken is een nuttig hulpmiddel voor het herhalen van een deel van de muziek of voor het verschuiven van een passage met één tel of één maat.
Alvorens te selecteren, te kopiëren en te plakken, druk op Esc om er zeker van te zijn dat je niet in de noteninvoermodus bent.
Je kunt het filter gebruiken (alvorens te kopiëren) om exact te bepalen welke elementen moeten worden gekopieerd.
Deze verschijnt standaard onder de paletten, maar kan verplaatst en veranderd worden.
Sleep je het selectiefilter in het venster van de Paletten of in het venster Instellingenoverzicht, dan neemt deze het volledige deelvenster in beslag. Onderaan kun je schakelen naar het oorspronkelijke venster.
of
De-selecteer de elementen die u NIET wilt kopiëren, bijvoorbeeld Articulaties en Legatobogen.
Kopieer en plak zoals gebruikelijk.
(In dit voorbeeld zijn de maten 4 en 5 op deze manier gekopieerd en geplakt in maat 12 (en 13))
Je ziet dat de Legatoboog niet is gekopieerd.
Als je noten wilt wijzigen zonder ritmewijziging dan kun je Transponeren en de Herbepaal toonhoogte-modus combineren met kopiëren en plakken.
Er zijn meerdere manieren om een object te selecteren:
Alle geselecteerde elementen verschijnen in een blauwe rechthoek.
Opmerking 1: Sommige elementen kunnen als bereik geselecteerd worden: noten, rusten, articulaties, enz
Opmerking 2: Zie: Kopiëren en plakken: Selectiefilter om slechts enkele elementen uit een bereik te selecteren.
Opmerking 1 (hierboven) geldt hier ook.
Meerdere opties zijn mogelijk
Onder "Meer…" vindt u het volgende:
Bijvoorbeeld: Selecteer een Mol (Voorteken)
Je kunt volgende opties aanklikken en combineren:
U kunt volgende acties aanklikken (niet combineerbaar)
De bladmuziek kan in verschillende modi worden getoond:
De hierna volgende opties (behalve Pagina/Doorlopende weergave) bevinden zich in het menu “Weergave”
In de mode "Pagina weergave" zie je de opmaak, zoals die is ingesteld voor de printer, voor afbeeldingsbestanden of voor PDF-documenten.
In de mode "Doorlopende weergave" wordt de partituur weergegeven als een ononderbroken geheel.
Opmerking: Als je schakelt tussen beide weergaven wordt de partituur opnieuw opgemaakt. Het kan gebeuren dat je enkele handmatige aanpassingen moet doen.
Hier kun je schakelen:
In de weergave "Pagina weergave" wordt de partituur weergegeven als een of meer pagina's van een bepaalde grootte en met marges.
Je kunt alle lijnen en pagina-einden zien, zowel de handmatig toegevoegde als de door de software automatisch berekende.
(Handmatige pagina-einden kunnen bijvoorbeeld nuttig zijn om een goede pagina verdeling te krijgen in orkestrale delen)
In de weergave " Doorlopende weergave" wordt de partituur getoond als een ononderbroken systeem.
Als het beginpunt van de partituur niet zichtbaar is worden vervangende tekens weergegeven voor maatnummers, instrumentnamen, muzieksleutels, maatsoort en toonsoort (in een blauwe band, links).
Alvorens een pagina af te drukken of voordat je een partituur online opslaat, schakel naar de weergave "Pagina weergave" om regelafbrekingen en pagina-einden te controleren.
Opmerking: Omdat de opmaak van de weergave "Doorlopende weergave" eenvoudiger is, zal MuseScore sneller werken dan in de weergave "Pagina weergave".
Zowel in de weergave "Pagina weergave" als in de weergave "Doorlopende weergave" kun je hiermee de schaal instellen. Dit heeft geen invloed op het formaat van de afdruk.
In de keuzelijst kun je een bepaald percentage selecteren of kiezen uit:
* Paginabreedte
* Hele pagina
* Twee pagina’s
Deze zijn gerelateerd aan de breedte van het venster.
Je kunt ook gebruik maken van de opties Bekijk dichterbij en Bekijk verderaf in het "Weergave" menu.
Tenslotte, hou de Ctrl (Mac: Cmd)-toets ingedrukt en scroll omhoog of omlaag om dichterbij of verderaf te bekijken.
Als je meerdere partituren geopend hebt, kunt je deze naast elkaar
of boven elkaar weergeven.
Je kunt de scheidingslijn verplaatsen door deze te verslepen.
In deze modus wordt het scherm volledig gevuld, zodat er meer inhoud zichtbaar is.
Als je een lange partituur hebt en je wilt zien waar je je bevindt of als je wilt springen naar een bepaalde pagina, gebruik dan de Navigator, onderaan de partituur.
Het blauwe venstert vertegenwoordigt het gebied van de partituur dat zichtbaar is in het hoofdvenster.
Je kunt dit gebied verschuiven:
• Met de schuifbalk (of scrollwiel van de muis)
• Door te slepen
• Door het blauwe venster in de Navigator te verslepen
• Door op de plaats van bestemming te klikken in de Navigator
Om de Navigator In- of uit te schakelen, ga naar het menu Weergave en kies Navigator of gebruik de sneltoets F12 (Mac: fn+F12).
MuseScore onthoudt een onbegrensd aantal acties
De standaard sneltoetsen zijn:
Of gebruik de knoppen in de werkbalk:
De functies "Sla op", "Sla op als…", "Sla een kopie op..." en "Sla selectie op…" genereren MuseScore-eigen bestandstypes (.mscz en .mscx) . (zie verder)
De functies "Exporteer…" en "Partijen exporteren..." genereren NIET MuseScore-eigen bestandstypes (MusicXML, MIDI, meerdere beeld- en audioformaten). (zie verder)
Met "Druk af..." wordt afgedrukt vanuit MuseScore.
Beschikbaar zijn: 'Sla op', 'Sla op als…', 'Sla een kopie op...', 'Sla selectie op…' en 'Sla online op...'; 'Exporteer...', 'Partijen exporteren' en 'Druk af...'
Merk op dat het Ongecomprimeerd MuseScore-bestand (*.mscx) beschikbaar is in beide lijsten.
Afhankelijk van de printer krijg je toegang tot verschillende afdruk-opties.
Meestal zijn de volgende opties beschikbaar:
Afdrukbereik:
• Alles
• De selectie
• De huidige pagina
• Pagina’s van tot…
Aantal exemplaren:
• Aantal
• Gesorteerd of niet
Ga naar musescore.com/sheetmusic om meer partituren van MuseScore te bekijken.
Je kunt de partituren online opslaan en delen op de website MuseScore.com.
Je kunt de partituur "privé" opslaan voor persoonlijke toegang vanuit iedere computer of publiekelijk delen.
MuseScore.com maakt het bekijken en afspelen mogelijk van partituren in de web browser.
Een extra functie getiteld VideoScores
maakt synchronisatie mogelijk tussen de partituren en een YouTube-video.
Voor gebruik buiten de webbrowser, kunt je de partituren downloaden in diverse formaten (zoals PDF, MIDI, MP3, MusicXML, en het originele MuseScore bestand).
Je kunt een partituur direct online opslaan middels Bestand → Sla online op....
Opmerking: Indien je nog geen MuseScore gebruiker hebt, dan kun je deze eerste aanmaken door te klikken op de Maak account aan link. Dit opent je browser en laad de pagina https://musescore.com/user/register.
Voer nu je email adres of MuseScore gebruikersnaam en wachtwoord in. Na het succesvol aanmelden kun je de informatie over de partituur invoeren.
Indien je de partituur al eerder online hebt opgeslagen, dan wordt deze automatisch vervangen. Verwijder het vinkje Bestaande partituur bijwerken om de partituur als een nieuwe partituur op te slaan.
Je kunt een partituur ook direct op MuseScore.com opslaan.
Opmerking: Indien je de upload limiet van vijf partituren bereikt, dan kun je nog steeds uploaden Deel een partituur direct vanuit MuseScore maar alleen de laatste vijf zijn zichtbaar. Als je meer wilt opslaan, upgrade dan eerst naar een Pro Account.
Als je een aanpassing wilt doen in één van je partituren op MuseScore.com of het MuseScore bestand wilt bewerken op je computer, volg dan deze stappen:
Met de knop Werkelijke toonhoogte kun je schakelen tussen:
---> Noten verschijnen op de notenbalk zoals ze werkelijk klinken.
---> Noten verschijnen zoals transponerende instrumenten ze nodig hebben.
Dit kan de voortekens en/of de sleutel wijzigen.
Opmerking: Als je transponerende instrumenten in de partituur hebt opgenomen, zorg er dan voor dat je de "Werkelijke toonhoogte"-mode verlaat voor het af drukken anders kunnen de muzikanten de juiste sleutel niet spelen.