Toonsoort verschil
Beste forumleden,
ik heb al jaren een probleem met het bepalen van de toonsoort. Niet, dat ik niet weet hoe dat moet. Ik speel baritonsaxofoon (Es) en kies bij het maken van een partituur eerst voor "Houtblazers" en daarna voor Baritone-saxofoon". Via "Volgende" kom ik in het menu "Aanvullende partituurinformatie".
Het probleem ligt dan bij het kiezen van de "Toonsoort". Als ik niet actief kies, ga je voor C majeur. Na het invullen van de rest kies je voor "Klaar" en opent de partituur met 3 kruisen. Een medemuzikant speelt een "klarinet in bes" en krijgt 2 kruisen. Dat is op zijn zachtst gezegd vreemd.
Doe ik iets verkeerd, vergeet ik iets of is er iets mis met de programmering.
Ik zou graag willen weten of dit valt op te lossen (en velen misschien met mij).
Al vast bedankt voor de moeite.
Met vriendelijke groet,
John Rouwhorst
Comments
Hallo John,
Het kiezen van de toonsoort voor de partituur in de wizard is op basis van niet transponerende instrument. Instrumenten zoals piano, dwarsfluit.
Als je een muziekstuk maakt voor slechts 1 instrument dan kan dit inderdaad verwarrend zijn, maar het dialoog is gebaseerd op het feit dat er over het algemeen met meer instrumenten wordt gewerkt. Daarbij helpt MuseScore enorm door de juiste toonsoort voor ieder instrument te gebruiken.
Voor het bepalen van de te kiezen toonsoort voor een transponerend instrument zou je de kwintencirkel kunnen gebruiken. Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kwintencirkel
C majeur is de toonsoort waarbij er geen kruizen of mollen nodig zijn voor een C (niet transponerend) instrument.
Als de klarinet in bes een C wil laten klinken, dan zal deze een genoteerde D moeten spelen op het instrument. Via de kwintencirkel kom je dan uit op de toonsoort met 2 kruizen, D majeur.
Als de baritonsax (een es instrument) een C wil laten klinken, dan zal deze een genoteerde A moeten spelen op het instrument. Via de kwintencirkel kom je dan uit op de toonsoort met 3 kruizen, A majeur.
Het gevolg is dat als deze instrumenten samen kunnen spelen, ieder in hun eigen toonsoort en toch dezelfde noot kunnen laten klinken.
Als je dit enige tijd gebruikt dan went het en zul je doorhebben dat het verschil tussen een C en Bes instrument in feite 2 kruizen is en tussen C en Es 3 kruizen. Afhankelijk van je uitgangspunt voeg je deze toe (vanuit het C instrument) of haal je ze weg (vanuit het transponerende instrument).
Een erg fijn hulpmiddel daarbij is dat MuseScore bij het kiezen van de toonsoort ook de kruizen/mollen laat zien. Je kunt dan, op basis van de getoonde voortekens, de juiste toonsoort selecteren.
Wil je een C majeur toonsoort (dus zonder mollen/kruizen) op de notenbalk van de baritonsax, dan kies je de toonsoort waarbij er 3 kruizen zichtbaar (voeg 3 kruizen toe aan de gewenste toonsoort/3 stappen "omhoog" t.o.v. de C majeur) zijn in het dialoog voor de nieuwe partituur. Wil je de toonsoort Bb majeur laten zien (2 mollen), dan kom je uit op G majeur (1 kruis),
Standaard laat MuseScore alle instrumenten zien met hun eigen toonsoort aan de balk. Je kunt, als je makkelijk notatie wilt kunnen invoeren zonder dat je gehinderd wordt door dit verschil, de optie Werkelijk toonhoogte aanvinken (onderaan het MuseScore venster). Dan wordt de partituur weergegeven zonder de transponerende toonsoorten. Een C in de notenbalk voor de piano, is een klinkende C in de notenbalk voor de klarinet en een klinkende C voor de baritonsax. Als je na het invoeren van de noten de optie werkelijke toonhoogte weer uitzet, dan zal MuseScore weer de eigen toonsoort voor ieder instrument laten zien en daarbij ook de noten aanpassen. In dat geval blijft de C voor de piano staan maar zal de C voor de klarinet een D worden en die van de baritonsax een A.
Hoop dat deze uitleg helpt.
O ja en mocht je toch niet de juiste keuze hebben gemaakt bij het opzetten van de partituur, dan kun deze gelukkig eenvoudig veranderen door de gewenste toonsoort vanuit het toonsoorten palet toe te voegen aan de partituur.
Groeten,
Henk
In reply to Hallo John, Het kiezen van… by Henk De Groot
Wat een verhaal. Mag ik ook een poging tot uitleg wagen?
Als je op een instrument gestemd in Es een genoteerde toonladder van C speelt, klinkt die als de toonladder van Es. Om een toonladder van C te kunnen spelen, moet je drie tonen verhogen: de es naar e, de as naar a en de bes naar b. Die drie verhogingen leveren drie kuisen op vooraan de balk. Met die drie kruisen vooraan speel je op een instrument is Es dus in de toonsoort C. Als je op een instrument in Bes een genoteerde toonladder van C speelt, klinkt die als de toonladder van Bes. Om in C te kunnen spelen, moet je twee tonen verhogen: de bes naar b en de es naar e. Die verhogingen leveren twee kruisen op vooraan de balk. Met die twee kruisen vooraan de balk speel je op een instrument in Bes dus ook in de toonsoort C en kun je samenspelen met het instrument in Es. Het verschil in voortekens wordt dus bepaald door de stemming van het instrument. Dit is algemene praktijk in de muzieknotatie. U doet dus niets verkeerd.
Goeie vraag.
Het verhaal over verschillend gestemd instrumenten is mij bekend net als de kwinten cirkel.
Toch blijf ik moeite hebben het goed in Musescore afgespeeld krijgen van mijn enkele Bes trompet partij welke ik (lastige loopjes - intervallen / ritmiek) voor studie doeleinde noteer in de juiste toonsoort voor de Bes/ trompet.
Wanneer ik als instrument Bes trompet kies klink het toch niet correct.
Nu copieer ik het naar een nieuwe balk met instrument C trompet en zet deze balk uit en het geluid van de Bes trompet MUTE ik. Dan klopt het beeld en geluid met wat ik meespeel.
Super omslachtig en zou vast handiger kunnen
Wat doe ik fout
(werkelijk toonhoogte verandert wel de voortekens maar niet de afspeel toonhoogte)
In reply to Goeie vraag. Het verhaal… by Nikotech
Het klopt dat met de werkelijke toonhoogte alleen de weergave wordt aangepast. De noten en voortekens worden bij werkelijke toonhoogte als "C" instrument weergegeven en wanneer deze optie uit staat dan wordt een Bes instrument in Bes weergegeven.
Uit je beschrijving maak ik op dat je een C partij invoert in een Bes trompet partij en dan zal de notatie en het geluid inderdaad niet met elkaar overeenkomen. Heb je wellicht een voorbeeld?
Wat je ook kunt doen is een partij in C invoeren en vervolgens het instrument vervangen door Bes Trompet (in het notenbalk/partij-eigenschappen venster (klik met rechts op de notenbalk).
In reply to Het klopt dat met de… by Henk De Groot
Dank Henk voor je snelle reactie
Nee ik voer mijn Bes trompet partij in als Bes-trompet met als instrument Bes trompet. ( en wil dus dat die klinkt als een Bes trompet )
Snap ff niet wat je bedoelt met invoeren als invoeren als in C , dan moet ik zelf mijn Bb partij transponeren naar C ?
In reply to Dank Henk voor je snelle… by Nikotech
Bij het invoeren van een Bes trompet partij met Bes trompet als instrument klinkt het bij mij zoals het hoort.
Een genoteerde C klinkt als een Bes.
Wat ik zie in de bijlage is dat de "werkelijke toonhoogte" optie aanstaat (vinkje onderaan in het venster). Daarbij is de Trompet in Bb nu wel geschreven als Bb maar dit is als C instrument. Als je de "werkelijke toonhoogte" optie uitzet, dan verdwijnen de voortekens bij de Bb Trompet en zul je zien dat de eerst genoteerde noot in de Bb trompet partij een B is. Die klinkt dus als een A. Een A is inderdaad 1 toon hoger dan de G die bij de Trompet in C staat.
De optie "werkelijke toonhoogte" kun je beter niet gebruiken voor het normaal invoeren van de muziek.
In principe zou, als deze optie aanstaat, de voortekens voor de Bes en C instrumenten gelijk moeten zijn. In jouw partituur is dit echter niet zo. In jouw partituur is het andersom. Helaas is het mogelijk om dit te doen in MuseScore (het is afhankelijk van de modus waarin je staat hoe de voortekens worden toegepast).
Om de partituur te corrigeren kun je de volgende stappen uitvoeren:
- Zorg dat de optie "werkelijke toonhoogte" aanstaat en sleep de Ab groot (4 mollen) toonsoort vanuit het palet naar de eerste maat.
Resultaat zou moeten zijn dat er nu vier mollen zichtbaar zijn aan het begin voor de beide notenbalken.
- Zet nu de optie "werkelijke toonhoogte" uit
Er staan nu twee mollen in de Bb trompet notenbalk en nog steeds vier bij de Trompet in C.
- Selecteer alle maten van de Trompet in Bb notenbalk
- Kies menu: Gereedschappen->Transponeer
- Selecteer: Op interval, Omlaag, Grote secunde, zorg dat transponeer toonsoorten niet aangevinkt is en klik OK
Als het goed is zie de het genoteerde verschil tussen de Bb trompet en C trompet nu 1 toon is.
De noten van de Bb trompet klinken nu hetzelfde als de noten van de C trompet.
Hoop dat dit helpt.
In reply to Bij het invoeren van een Bes… by Henk De Groot
Wederom mijn dank voor de geduldige uitleg.
Kort gezegd kan ik ik dus mijn Bb partijen direct noteren in een Bb trompet instrument en klinkt het zoals ik het verwacht.
Zo was ik ook begonnen maar voor mij onduidelijke reden had ik toch een hele noot toonhoogte verschil en ben toen aan het work-around-en gegaan om het klinkend goed te krijgen met wat ik lees en speel.
Kennelijk ook teveel met werkelijke toonhoogte aan het knoeien gegaan en de draad kwijt geraakt.
Had de optie om te transponeren zonder toonsoort ook niet in de gaten.
Kortom een bende van gemaakt :)
Heb de partij nu idd klinkend goed ( en kan de C trompet partij dan wel weer deleten
Nogmaals dank voor de uitleg ! Heeft zeker geholpen